De gebrekkige dienstverlening van de Nationale Maatschappij van de Belgische Spoorwegen dateert niet van vandaag. Treinen komen te laat, aansluitingen worden gemist. Maar die dag, zo vertelde Guy Mortier tijdens één van zijn vele televisieoptredens, die dag dus, was de trein op tijd, per ongeluk . Guy had ‘perrongeluk’ gehad. We lagen krom van het lachen. Het is maar een van de vele voorbeelden, hoe Guy Mortier grappig kan zijn en hoe hij kan spelen met taal. Guy Mortier is ook de bezieler geweest en de drijvende kracht achter Humo, een blad met een oplage die (althans tot voor kort) met verstomming sloeg. Toen Guy Mortier in 2003 met pensioen ging werd hij tijdens een festijn in het Sportpaleis door een massa van 12.000 zowaar heilig verklaard. De Vlaamse Gemeenschap voltooit nu dit proces van canonisering door hem de prijs voor Algemene Culturele Verdienste uit te reiken. Deze prijs ter waarde van 20.000 euro wordt toegekend door een jury, dit jaar voorgezeten door Jan Decleir. Deze looft Mortier wegens de diepgaande culturele invloed die hij als hoofdredacteur van Humo heeft gehad. Minister van Cultuur Joke Schauvlieghe noemt Guy Mortier een ‘fluwelen rebel’ voor wie geen grens veilig was . ‘Met taal en humor als punch heeft hij generaties jongeren kritisch gekneed’ zo verklaart ze verder. ‘Een primus inter pares’.
Maar het palmares van de fluwelen rebel oogt al bij al niet zo fraai. Humo was een ronduit cynisch en nihilistisch blad, mede bewerkstelliger en exponent van het tijdsgewricht zoals dat door Michel Houellebecq in ‘Elementaire deeltjes’ aan de kaak wordt gesteld. Hiervoor zou men nog begrip kunnen opbrengen. Wie de tijdsgeest vat en vorm geeft, verdient allicht een medaille. Maar als hoofdredacteur , die tevens de volledige eindredactie deed van zijn blad – hij las alle teksten na- is Guy Mortier tevens verantwoordelijk voor twee mediaschandalen waarin de grens van het ethisch aanvaardbare ver werd overschreden.
Zo is er vooreerst ‘de zaak notaris X’. In een uit de hand gelopen echtscheidingszaak wordt een Antwerpse notaris er door zijn echtgenote in 1983 van beschuldigd hun twee zoontjes seksueel te hebben misbruikt. De vrouw laat zich bijstaan door een oplichter en een psychiater. Hoewel het parket al in een vrij vroeg stadium te kennen geeft dat de man in kwestie onschuldig is, bijten Humo en De Morgen zich vast in deze zaak. De kwestie sleept zich gedurende jaren voort en leidt tot verschillende strafrechtelijke procedures. Uiteindelijk zou blijken dat de hele zaak verzonnen was. Niet alleen het gerecht, maar ook de twee zonen zouden, volwassen geworden, verklaren dat er van de hele zaak niets aan was. De zaak notaris X was geen kortstondige en eenmalige uitschuiver. Het betrof een jarenlang, tegen beter weten in aangehouden heksenjacht.
In juli 1998 zorgt Humo voor een nieuw dieptepunt van wansmaak. Deze keer met een artikel over een viervoudige zelfmoord in Kasterlee. Een moegetergd echtpaar besluit uit het leven te stappen en hun kinderen mee te nemen in de dood. De man stelt Humo een interview voor over de motieven van de voorgenomen zelfmoord. Het interview vindt plaats en vijf dagen later doodt de man zijn echtgenote , zijn kinderen en daarna zichzelf. De marketingmachine van Humo steekt van wal met de welbekende door Guy Mortier zelf ingesproken radiospot. Deze keer luidt die: ‘Gisteren nog aan gene zijde, vandaag in Humo’. Op de cover van het blad verschijnt de titel : ‘ De viervoudige zelfmoord in Kasterlee, Humo sprak met de daders’. Een storm van verontwaardiging breekt los. Ethici spreken van lijkenpikkerij. Humo draait en keert zich in alle bochten, maar voor hen is er uiteindelijk geen vuiltje aan de lucht.
Noch in de ene, noch in de andere zaak zou Mortier ooit fout erkennen, laat staan excuses aanbieden. Zo lang hij dat niet doet blijft hij voor mij, alle ‘perrongeluk’ ten spijt, de man die verantwoordelijk tekent voor twee van de grootste mediaschandalen van de laatste decennia in Vlaanderen.